اهمال کاری و تنبلی در مسیر موفقیت ممنوع

شاید الان که در حال خواندن این مقاله هستید انبوهی از کارهای مهم و غیر مهمی داریدکه انجام نداده اید . شاید باید به یک نفر تلفن می زدید یا به خرید می رفتید. شاید هم باید یکی از اهداف و برنامه های کاری یا درسی خود را انجام می دادید ولی خواندن این مقاله را بهانه ای کردید برای انجام ندادن آنها. شاید هم اصلا برای غلبه بر اهمال کاری ، به دنبال این مقاله بودید که در این صورت به شما تبریک می گویم.

اما چرا کارهایمان را به تعویق می اندازیم ؟ متاسفانه بیشتر افراد ، همواره دچار اهمال کاری ، بصورت یک عادت مخرب هستند . این دسته از افراد همواره به دنبال آمدن یک روز رویایی ( و معمولا شنبه این روز دست نیافتنی است ) هستند تا همه کارهایشان را در همین روز انجام بدهند .

این افراد از شنبه ورزش را شروع می کنند ، از شنبه کتاب خواندن را شروع می کنند ، شنبه به دیدن دوستشان می ورند ، برنامه ریزی برای اهداف را به روز شنبه موکول می کنند و جالب تر اینکه اجرای برنامه ریزیها هم باید از روز شنبه شروع شود  و خلاصه اینکه وقتی شنبه فرا می رسد انبوهی از کارها روی هم تلنبار شده که نمی دانند در این روز شنبه ، کدامش را انجام بدهند بنابراین تصیمیم گیری برای الویت بندی کارهای روز شنبه ، به شنبه هفته بعد موکول می شود و همینطور این دور تسلسل باطل باعث می شود هیچ کاری انجام ندهند.

در این مقاله به دنبال شناخت بیشتر اهمال کاری و پیدا کردن ریشه ها و دلایل آن و نهایتا راههای مقابله با این بیماری هستیم.

اهمال کاری چیست؟

اهمال کاری یا procrastination در ساده ترین تعریف ، یعنی تعلل در انجام کارها و به تاخیر انداختن آنها . در واقع اهمال کاری به معنای انجام ندادن هیچ کاری نیست ، همین که کارهای ضروری را به عقب بیاندازیم و به سراغ کارهای کمتر ضروری برویم ، اهمال کاری به شمار میرود. به عبارت دیگر ، کارهایی که لذت انجامشان بیشتر و رنج انجام دادنشان کمتر است را در فهرست فعالیت های خود در الویت قرار می دهیم . اهمال کاری مهمترین عاملی است که موجب می شود زندگی ما در چرخه روزمرّگی گیر کند و ما دچار روز-مرگی شویم و جلوی رسیدن به آرزوها و رویایمان گرفته شود.

ریشه های اهمال کاری

قبل از اینکه به ریشه های اهمال کاری بپردازیم ، لازم است به یک نکته دقت کنیم ، که قرار نیست فردی لزوماً آدم تنبلی باشد که هیچ کاری انجام نمی دهد . ممکن است شما مدیر بسیار موفقی باشید اما خودتان می دانید در مواقعی اهمال کاری می کنید و کارهایی را انجام می دهید که لازم نیست الان انجام شوند. شما می توانید لیاقت جایگاه بسیار بالاتری نسبت به جایگاه فعلی خود داشته باشید ، اما به خاطر اهمال کاری فعلا به همین جایگاه بسنده کرده اید . همه اینها ریشه در عوامل زیر دارد.

کمال طلبی

انسانهای کمال طلب ، افرادی هستند که برای انجام هر کاری ، همواره منتظر کامل شدن شرایط و عوامل هستند . این افراد استانداردی حتی یک پله پایین تر از کامل و ایده آل بودن را نمی پذیرند . برای همین همیشه دچار اهمال کاری هستند و انجام هر کاری را به کامل شدن اوضاع و شرایط موکول میکنند و دست از انجام کارها می کشند.

به عنوان مثال فردی که قصد کاهش وزن و تناسب اندام دارد و باید ورزش منظم و مستمر انجام بدهد ، به دلیل نداشتن لباس و کفش مناسب ورزش ، حتی از نرمش کردن هم دریغ می کند و شروع آن را به تهیه لباس ورزشی که مشخص نیست در چه زمانی خریداری می کند ، موکول می کند .

دستورات مغز و راحت طلبی

پیچیدگی های مغز انسان  بر هیچ کس پوشیده نیست . این ابرکامپیوتر پیچیده و خارق العاده مطابق همه تواناییها و دستورا ت حیاتی اش ، همواره انسان را در راستای حفظ بقا و آسایش ، به رعایت حفظ وضع موجود و دوری از درد و سختی انجام فعالیت های جدید ترغیب می کند . همین دستور مغز با عث می شود انسان دچار راحت طلبی ، اهمال کاری و به تعویق انداختن کارها بشود.

این عملکرد مغز یکی از ریشه های اهمال کاری است که طبق نظریه فروید اصل لذت نام دارد . طبق این نظریه ، انسانها به جای اینکه به اثرات بلند مدت تصمیم ها و رفتارهای خود فکر کنند ، به صورت کاملا غریزی ترجیح می دهند رفتارهای لذت آفرین را انجام داده و از رفتارهای رنج آور دوری کنند.

ضعف در مهارت  تصمیم گیری

نداشتن مهارت تصمیم گیری و ترس از گرفتن تصمیمات درست و ترس از نتایج آن در آینده ، عامل مهمی در اهمال کاری به شمار می رود . به این نکته توجه کنیم که اهمال کاری فقط در زمان اجرا و اقدام یک فعالیت اتفاق نمی افتد ، بلکه می تواند در فاصله زمانی جمع آوری اطلاعات و انتخاب راهکارها صورت بگیرد .

ضعف در برنامه ریزی

اهمال کاری و به تعویق انداختن کارها یکی از آثار نداشتن مهارت و توانایی لازم در برنامه ریزی است . گاهی برخی از تصمیمات در زمانی نامناسب گرفته می شود . گاهی زمان مناسب و کافی برای انجام یک فعالیت در نظر گرفته نمی شود و این خود باعث ایجاد استرس و اضطراب و در نهایت به فرار از انجام دادن آن فعالیت منجر می گردد. برخی مواقع ضعف در برنامه ریزی باعث تعیین اهداف بزرگ و غیر واقعی و دست نیافتنی می شود و درنهایت به اهمال کاری منتهی می شود .

نداشتن نظم و انضباط شخصی

برخی افراد اساساً اهمال کاری نیستند و افرادی بسیار متعهد به انجام امور خود هستند ولی نداشتن نظم و انضباط درونی آنها باعث بی نظمی بیرونی می شود و نمود آن در نداشتن مدیریت زمان در انجام فعالیت ها و امور آنها نمایان می شود . بی نظمی و عدم تمرکز در مدیریت زمان ، این افراد را در زمره افراد اهمال کار قرار می دهد.

دلسردی و تجربه های بیرونی

صاحب کسب و کاری را در نظر بگیرید که سالها برای رشد و گسترش کسب و کار خود زحمت و تلاش زیادی را انجام داده است ولی ناگهان یک اتفاق در وضعیت اقتصادی جامعه ، باعث می شود برخی افراد بدون هیج تلاش و کوشش خاصی به درآمدهای کلان دست می یابند . شاید اولین جمله ای که بر زبان صاحب کسب وکار جاری شود این است که « کاری که برای آن زحمت می کشم ، ارزش اش را نداشته است » و از این زمان به بعد با دلسردی و بی حوصلگی که منجر به اهمال کاری در کارها میشود روبروست .

آثار و پیامدهای اهمال کاری

بیشتر محققین و اساتید روانشناسی ، اهمال کاری ، آنهم در مقیاس شدید را بسان یک بیماری نگاه می کنند و کتابهای بسیاری تحت عنوان « درمان اهمال کاری » نگاشته شده ، که این گونه عناوین خود بیانگر بیماری بودن اهمال کاری است .

اهمال کاری ، آثار و پیامدهای زیادی به دنبال دارد که اهم آن عبارتند از :

تنبلی

اهمال کاری در صورتی که همانند یک عادت در رفتار فرد نهادینه و تکرار پذیر باشد ، باعث بروز تنبلی در سایر کارها می شود.

سرزنش اطرافیان

قطعا هیج کس حاضر نیست با یک فرد تنبل و اهمال کار تعامل و ارتباط داشته باشد . در بسیاری موارد حتی افراد اهمال کار هم از به تعویق افتادن کارها توسط سایرین گله مندند و به ستوه می آیند. اهمال کاری های تکرار شونده باعث سرزنش اطرافیان فرد اهمال کار می شود و این وضعیت ناخوشایند باعث بروز تعارض بین افراد می شود.

در جا زدن و عدم موفقیت

افراد اهمال کار ، همیشه در یک سطح ثابتی از زندگی قرار دارند و موفقیت و پیشرفت چندانی به دست نمی آورند. این افراد به دلیل زندگی و رفتارهای منفعلانه ای که دارند همیشه در زندگی خود در حال در جا زدن هستند .

نا امیدی

یکی از نتایج زیان بار و مخرب اهمال کاری ، قطعا ایجاد ناامیدی در همه ابعاد زندگی است . فردی که هیج اقدام مثبتی برای تغییر شرایط پیرامونی خود انجام نمی دهد  ، رفته رفته احساس می کند شرایط به نفع او تغییر نمی کند و دچار یاس و نا امیدی می شود.

اضطراب و افسردگی

افسردگی با علائمی از قبیل ناراحتی فراگیر و پایدار ، بی قراری و نداشتن لذت از فعالیت های روزانه ، کمبود انرژی و عدم تمرکز مشخص می شود . در بسیاری از تحقیقات و پژوهش ها ، رابطه افسرگی با اهمال کاری تایید شده است . طبق مطالعه بیوتل و همکارانش ، اهمال کاری به شکل ثابت به سطوح بالای تنیدگی ، افسردگی ، اضطراب  و خستگی و سطوح پایین رضایت از زندگی در زمینه کار و درآمد رابطه دارد.

راهکارهای رفع اهمال کاری

اهمال کاری یک پدیده ذاتی در انسان ها نیست که با تولد انسان در نهاد افراد ایجاد شده باشد . بلکه در گذر زمان و در تعامل با محیط بیرونی شکل گرفته و میتوان با صرف تکنیکهایی در مدت زمان مشخصی آثار و عوامل آن را برطرف کرد .  از جمله راهکارهای رفع و درمان این پدیده عبارتند از :

جابجا کردن کارهای ناخوشایند با یکدیگر

معمولا ما برای فرار از کارها ، نیازی به متوقف شدن نداریم . همواره برای انجام ندادن کاری ، تعداد زیادی کارهای دیگر را به عنوان بهانه برای اهمال کاری در ذهن خود لیست می کنیم .

آقای جان پری نویسنده کتاب « هنر اهمال کاری » راهکار جالبی ارائه می دهد:

تهیه لیست کارها

بهتر است همیشه لیستی از کارها برای انجام داشته باشیم . این لیست باید هر شب برای کارها و امور روز بعد تهیه شود . در کنار هر کدام که احتمال اهمال کاری برای آن وجود دارد علامت گذاری کرده و سپس دلیل این اهمال کاری نوشته شود . با این کار لیست اهمال کاری های روز بعد را هم تهیه کرده ایم و ذهن آمادگی بیشتری برای حذف آنها دارد. عوامل موفقیت را در مقاله ی هفت اصل رسیدن به موفقیت مطالعه کنید

جزء جزء کردن کارها

عموماً برای کارهای بزرگتر و زمان بر ، احتمال اهمال کاری بیشتری وجود دارد . بنا براین بهتر است  از بین لیست کارهای نوشته شده ، کارهای بزرگتر را به بخش های کوچکتری تقسیم کرده و در فواصل زمانی مناسب تری انجام دهیم.

تعیین زمان مشخص

چنانچه زمان انجام هر کاری مشخص نباشد . طبیعی است که ذهن برای انجام آن اهمیت چندانی قائل نباشد . برای انجام هر کاری باید زمان و ضرب العجل تعیین کرد تا اهمال کاری به حداقل برسد .

کارهایتان را به اشتراک بگذارید

تا جایی که برایتان امکان دارد و محدودیتی را شامل نمی شود ، کارهایتان را با یکی از اطرافیانتان به اشتراک بگذارید و به وی قول بدهید که تا زمانی که  معین کرده اید ، کارهایتان را انجام می دهید .

پاداش تعیین کنید

قبل از انجام کارهایی که در آنها احتمال اهمال کاری بیشتر است ، برای به سرانجام رساندن آنها برای خودتان پاداش و مشوق بیرونی تعیین کنید . پاداشها قرار نیست خیلی بزرگ و استثنایی باشند . به عنوان مثال میتوانید پس از انجام کار مورد نظر ، خودتان را به دیدن یک فیلم ، تماشای یک مسابقه فوتبال ، خوردن بستنی یا نوشیدنی و یا هر چیزی که برایتان لذت و خوشی در بر داشته باشد ، دعوت کنید .

مثبت نگر باشید

همواره خودتان را در موقعیت های مثبت و امیدوار کننده قرار بدهید . افکار منفی ، باعث می شود ذهن در مقابل کارها ، گارد بگیرد و مقاومت از خود نشان بدهد . مثبت اندیشی و تاکید بر توانایی هایتان در به سرانجام رساندن کارها ، تاثیر شگرفی دارد.

در پایان باید بدانید انجام هر تغییری ، سخت و دردآور است . وقتی فردی در طول سالیان زیاد و متمادی ، مشغول اهمال کاری و به تاخیر انداختن کارها بوده و این وضعیت بصورت یک عادت در ضمیر ناخودآگاهش نهادینه شده ، نباید انتظار رفع اهمال کاری در مدت زمان کوتاهی داشته باشد . باید صبر وحوصله به خرج داد و بصورت آرام آرام و با طمانینه در پی رفع مسئله اهمال کاری بود.