انگیزه

انگیزه

همه موجودات زنده برای انجام رفتاری به یک نیروی محرکه نیاز دارند . هر حیوانی که به شکار میرود برای رفع گرسنگی ، حیوانات دیگر را شکار می کند . پس نیروی محرکه شکار دقیقا مشخص است .

انسانها هم برای بروز یک رفتار نیاز یه یک نیروی محرکه دارند . این نیروی محرکه همان انگیزه است . حتی فردی که قصد خودکشی دارد ، وقتی از او دلیل آن را می پرسید ، جواب  می دهد انگیزه ای برای زندگی ندارد و این بی انگیزه گی ، خود انگیزه ای برای عمل خودکشی است .

در واقع انگیزه عبارت است از : مجموعه عواملی که باعث میشود انسان یا هر موجود دیگری ، رفتاری را با علاقه و پشتکار به انجام برساند .

همانطور که اشاره شد ، برای انجام یک رفتار یا رسیدن به هدفی مشخص ، فقط داشتن تمایل یا خواسته ، کافی نیست . بلکه علاوه بر آن باید عاملی وجود داشته باشد که به عنوان محرکی قوی به شمار برود . لذا هر انگیزه ای دارای سه مولفه اصلی شامل : جهت ، پشتکار و توان یا شدت می باشد.

درواقع انگیزه باعث جهت دارشدن و هدفمند بودن رفتار شده و در قالب پشتکار و پافشاری برای رویارویی با موانع و مشکلات و با شدت و توان بالا موجب شکل گرفتن یک رفتار برای رسیدن به یک مقصود یا هدف معین ، نقش آفرینی می کند.

انگیزه می تواند درونی یا بیرونی باشد . گرفتن نمره بالا برای دانش آموزان ، کسب قهرمانی یا مدال ورزشی برای ورزشکاران ، گرفتن پست مدیریتی برای کارمندان ، بدست آوردن رضایت والدین برای فرزندان یا دریافت کارمزد و پاداش بیشتر برای فروشندگان ، همه و همه نمونه هایی از انگیزه بیرونی به شمار می روند .

انگیزه های بیرونی دارای طیف وسیعی میباشند و بسته به سن ، جنس ، شغل ، سطح تحصیلات ، طبقه اقتصادی و . . . دارای تاثیرگذاری متفاوتی هستند . به عنوان مثال : یک آب نبات یا بستنی برای یک کودک می تواند انگیزه بزرگی برای انجام یک رفتار باشد ولی برای یک نوجوان کاربردی نداشته و مشوقی به حساب نمی آید .

در اینجا آنچه که حائز اهمیت است ، این است که انگیزه های بیرونی به عنوان یک مشوق برای سهولت بیشتر در انجام یک رفتار به شمار میرود و شاید سریع تر و راحت تر افراد را وادار به انجام عملی یا رفتاری کند .

ولی باید به این نکته نیز توجه کرد که انگیز های بیرونی بر خلاف انگیزه های درونی ، نمی توانند به عنوان عامل تحریک برای تمایل یا علاقه فردی برای رسیدن یه یک مقصود به شمار برود . هر چند ممکن است در برخی موارد به طور غیر مستقیم منجر به شکل گیری یا تقویت  انگیزه های درونی شود ، ولی در اکثر موارد ، انگیزه های بیرونی تنها یک محرک موقتی بوده و با از بین رفتن موضوع ، اثرگذاری  آن هم از بین می رود .

در مقابل ، انگیزه های درونی ، برگرفته از تمایل ذاتی و رضایت دورنی افراد بوده و فاقد منشا خارجی است . پاداش های این دسته از انگیزه ها معمولا مملوس نبوده و در افراد مختلف ، اشکال و انواع متفاوتی را شامل میشود .

شرکت در یک فعالیت ورزشی برای لذت بردن از آن فعالیت ، انجام یک بازی به خاطر هیجانی که دارد ، میل به پبشرفت در کارها ، حس جاه طلبی در افراد ، حس استقلال طلبی و مالکیت و . . . همه و همه از نمونه های بارز انگیزه های درونی هستند .

انگیزه های درونی به دلیل منشا بروز آن ها ، می تواند تاثیر قابل توجهی در سرعت و سهولت برای رسیدن به اهداف ، حتی بدون وجود انگیزه های بیرونی ، داشته باشد . ولی چنانچه همراه با انگیزه های بیرونی ترکیب شود ، قطعا تاثیر مضاعفی در دستیابی به اهداف ایجاد می گردد .

در راه رسیدن به موفقیت ، مهمترین عامل و محرک افراد ، برای قرارگرفتن در مسیر پیش رو ، وجود سطح بالایی از انگیزه است . ولی معمولا در این مسیر ، موانع و دست اندازهایی وجود دارد که از انگیزه افراد می کاهد و باعث کندی سرعت حرکت و حتی در مواردی منجر به فراموشی اهداف و توقف در میانه راه می گردد.

برای جلوگیری از کاهش انگیزه و دستیابی به حداکثر بهره وری انجام موارد زیر توصیه می گردد :

1 – برای شروع کارها تعلل نکنید . بیشتر افراد ایده هایی یا اهدافی را برای خود در نظر می گیرند ولی برای عملی کردن آنها هیچ اقدامی نمی کنند و منتظر بوجود آمدن شرایط خاصی می شوند . همین تعلل ، عامل بسیار بزرگی در از بین رفتن انگیزه لازم برای ادامه مسیر می باشد .

2 –  اهداف بزرگ خود را به اهداف کوچکتری تقسیم کنید . برخی اهداف ، یزرگ هستند و تصور رسیدن به آنها سخت و طولانی به نظر میرسد ، و همین موضوع عاملی برای از دست رفتن انگیزه می گردد . ولی وجود اهداف با زمان بندی کمتر و دست یافتنی تر باعث به دست آوردن موفقیت های پی در پی شده و انگیزه را برای ادامه مسیر افزایش می دهد.

3 – یک جدول رنج و لذت برای خود تهیه کنید و هر روز آن را مرور کنید . وقتی رنجهای حاصل از دست نیافتن به اهداف و در مقابل ، لذت هایی که در پایان مسیر برای شما ایجاد می شود را بطور مداوم بررسی  و مرور کنید ، انگیزه خود را حفظ خواهید کرد.

4 – همیشه خودتان را با خودتان مقایسه کنید . هر کس شرایط خاص خود را دارد و اهداف هر فرد بنا بر شرایط زندگی و توانمندی ها ، با افراد دیگر متفاوت است . همواره وضعیت کنونی خود را با شرایط قبل از هدف گذاری و مسیر پیموده شده مقایسه کنید و ببینید چه میزان پیشرفت داشته اید.

5 – برای انجام برنامه های خود زمان بندی مشخصی را تعیین کنید و در صورت امکان ، فردی که با شما هم عقیده و هم راستا در اهداف میباشد را مطلع کنید و به او قول بدهید برنامه هایتان را در زمان های تعیین شده انجام می دهید .

6 – همیشه به دنبال این باشید که چگونه اهداف و کارهایتان می تواند به سایر افراد کمک کند . تاثیر گذاری بر زندگی دیگران ، باعث خشنودی شما شده و انگیزه بخش است .

موارد ذکر شده در بالا ، جنبه عمومی داشته که معمولا هرفردی می تواند با رعایت آنها ، انگیزه خودرا حفظ و افزایش دهد . ولی در بسیاری موارد افراد با توجه به شرایط و توانمندیهای خود ، میتوانند راه های منحصر به فردی برای ارتقا انگیزه خود خلق و ایجاد کنند . لذا لازم است در سایر موارد رویکرد مناسب خودتان را یافته و به کار بگیرید .